Quick Info
Designer : Uwe Rosenberg
Player : 1 - 4
Play Time : 120 นาที
หลังจาก Uwe ประสบความสำเร็จอย่างล้นหลามกับ Agricola และ Le Havre แล้วก็ค่อนข้างนำพาความผิดหวังให้กับแฟนๆ ด้วยเกมอย่าง At the Gates of Loyang และ Merkator รอบนี้ Ora & Labora เป็นเกมเกี่ยวกับนักบวชที่พยายามสร้างความมั่งคั่งในยุคกลาง ผลตอบรับจะเป็นยังไงอีกไม่นานคงได้รู้กัน
Components
นี่เป็นส่วนที่น่าผิดหวังที่สุดของเกมนี้ เพราะว่าคุณภาพของ Component นั้นต่างชั้นกับ Agricola และ Le Havre เหลือเกิน ราวกับว่า Publisher ต้องการทำกำไรสูงๆเนื่องจากเกมขายได้ด้วยชื่อของ Designer อยู่แล้ว อย่างไรก็แล้วแต่ Component ระดับนี้ไม่ได้ทำให้อรรถรสของการเล่นเกมเสียไป แค่ผิดหวังตอนเปิดกล่องเท่านั้น
เริ่มกันที่ Component ที่เป็นจุดขายในเกมนี้คือจานหมุนสำหรับเติมของ คุณภาพของจานทำด้วยกระดาษเนื้อหนาคุณภาพดี ทนทาน ตัวจานเอาไว้ใช้นับว่า resource แต่ละชนิดในขณะนี้มีจำนวนเท่าไหร่ โดยผู้เล่นไม่จำเป็นต้องเติมของแบบ manual แล้วแบบใน Agricola และ Le Havre ซึ่งทำให้การเล่นลื่นไหลมาก
การ์ดสิ่งก่อสร้างขนาดจิ๋ว (ขนาดประมาณการ์ดของ Through the Ages) เพราะการ์ดมีขนาดเล็กและผู้เล่นจำเป็นต้องมองการ์ดของผู้เล่นคนอื่นขณะเล่นด้วย ทำให้ตอนเล่นใหม่เกิดความลำบากในการ scan หาการ์ด แต่เมื่อเล่นไปซักพักจะเริ่มชิน และไม่ค่อยมีปัญหาเท่าไหร่ เนื่องจากเราามารถถามได้ความใครมีอะไรบ้าง อีกทั้งมี player aid ที่บอกว่ามีการ์ดอะไรแล้วเอาไว้ทำอะไรบ้าง เกมนี้เป็นเกมที่ค่อนข้างใช้พื้นที่เยอะในการเล่น เข้าใจว่าถ้าการ์ดทำออกมาใหญ่จะทำให้กินพื้นที่จนเกินไป
Token ไม้ทำออกมาได้ดีสีสวยงาม
Token Resource ใครเคยเล่นหรือรู้จัก Le Havre เกมนี้ Token แบบเดียวกันเลย เปลี่ยนรุป คุณภาพคงเดิมหรือหนากว่านิดหน่อย แต่ความรู้สึกผมคือ จำนวนมันเยอะมากๆ Resource มีทั้งหมด 22 ชนิด !!!
และก็มาถึงสิ่งที่คนบ่นกันเยอะๆ คือบอร์ดที่ดินของผู้เล่น ทำออกมาบางมาก ต่างกับบอร์ดของผู้เล่น Agricola อย่างสิ้นเชิง แถมตอนเปิดกล่องมาหลายคนเจอว่าบอร์ดมันงอๆมาเรียบร้อย แต่แก้ได้โดยการเอาอะไรหนักๆไปทับ
Player Aid เนื้อหาทำได้ดีมากๆครับ แต่คุณภาพทำให้แย่มาก กระดาษบางมาก อ่อนกว่ากระดาษหนังสือพิมพ์อีกมั้ง ในรูปนี้เค้าทำการตัดแล้วก็เคลือบเรียบร้อย ซึ่งถ้าจะเก็บเกมนี้ไว้เล่นยาวๆ ยังไงก็ต้องเคลือบ
ในส่วนของ Rule Book ในความคิดของผมถือว่าทำออกมาได้น่ารำคาญมาก คือ แบ่งเป็นหลายๆ เล่ม มีเล่มนึงเป็น reference สิ่งก่อสร้าง เล่มนึงเป็นการเล่า Rule คร่าวๆ เล่มนึงเป็นการเขียน Rule แบบละเอียดๆ ผมชอบที่มาเป็นแบบเล่นเดียวกันมากกว่าแทนที่จะอ่านรอบเดียวกลายเป็นว่าต้องอ่านซ้ำไป ซ้ำมา
Mechanics
เกมนี้เป็นเกม Resource Management เหมือน Le Havre คือ เราทำการเก็บ Resource แล้วเข้าไปใช้ความสามารถของสิ่งก่อสร้างเปลี่ยน Resource ไปมา เพื่อทำให้คุณค่าของ Resource เพิ่มขึ้น แต่ความต่างของเกมนี้และ Le Havre คือ เกมนี้เราวางแผนเกี่ยวกับตำแหน่งของสิ่งก่อสร้าง และ จำนวนของ Worker ไอ้เพิ่มจาก 1 ตัวเป็น 3 ตัว
เมื่อมาถึง Turn ของเราผู้เล่นเลือกทำ 1 ใน 3 อย่างระหว่าง
1.) ตัดไม้ หรือ ตัด peat (เหมือน Agricola FoM)
2.) สร้างสิ่งก่อสร้าง 1 อย่าง
3.) เอา Worker ไปทำงานในสิ่งก่อสร้างของตนเอง หรือ จ้าง worker ของ คนอื่นไปทำงานในสิ่งก่อสร้างของคนคนนั้น
นอกจากนั้นผู้เล่นสามารถทำ action แถมได้ดังนี้
-แลกเหรียญจากใหญ่ไปเล็ก เช่นแลก 1 เหรียญ 5 อันเป็น เหรียญ 5 1 อัน
-ซื้อที่เพิ่ม 1 แปลง
-เปลี่ยนรวงข้าวเป็น Straw
เมื่อเล่นเกมไปซักพักนึงจะมี phase พิเศษขึ้นมาคือเฟสการสร้าง Settlement ซึ่ง Settlement เปรียบเสมือนความน่าอยู่ของชุมชนเล็กๆ ในพื้นที่ของเรา ถ้าเราสร้างสิ่งก่อสร้างที่มันเข้ากันแต้มตรงนี้ก็จะเยอะ
เมื่อจบเกมจะ Score 3 อย่างคือ
คะแนนสำหรับ Resource + คะแนนสำหรับสิ่งก่อสร้าง + คะแนน Dwelling Value
ความรู้สึกขณะเล่น
เมื่อมองผ่านเกมนี้เหมือน Le Havre แต่พอได้เล่นแล้วความรู้สึกต่างกันชัดเจน จริงอยู่การ Convert Resource นั้นทำเหมือนกับ Le Havre แต่มันมีอะไรที่มากกว่านั้น เป็นความรู้สึกแบบคิดเยอะ แต่ไม่กดดัน
การที่มี Worker ถึง 3 ตัว แล้วเราสามารถจ้างให้ผู้เล่นคนอื่นใช้ Worker ให้เราได้นั้นทำให้เกิด Interaction ที่ไม่เหมือนกับ Le Havre เนื่องจาก Worker เมื่อใช้ครบสามตัวแล้ว มันจะบังคับให้ออกมาจากตึก ดังนั้น มันจะไม่สามารถกั๊กตึกค้างได้แบบจงใจเหมือน Le Havre นอกจากนี้มันยังมีกฏทำให้ผู้เล่นสามารถทำ combo ได้คือ ถ้าเราสร้างสิ่งก่อสร้าง และ woker ตัวที่เป็นพี่ใหญ่ (prior) ยังว่างอยู่ เราสามารถเลือก worker ตัวนั้นมาทำ effect ได้ทันที
อีกทั้งใน Le Havre การสร้างสิ่งก่อสร้างคือการแลก Resource มาเป็นแต้ม แต่ใน Ora & Labora นั้น การ์ดสิ่งก่อสร้างเราต้องนำมาวางบนพื้นที่ของเรา ซึ่ง สิ่งก่อสร้างแต่ละอย่างมีข้อบังคับในการสร้างที่ไม่เหมือนกัน บางอย่างสร้างบนเขาได้อย่างเดียว บางอย่างต้องสร้างติดน้ำ สิ่งก่อสร้างบางชนิดต้องสร้างติดกันเท่านั้น อีกทั้งเรายังต้องคิดเกี่ยวกับความน่าอยู่ของชุมชนอีก (Dwelling Value) เช่นถ้าเราสร้างโรงฆ่าสัตว์ใกล้กับ Settlement จะทำให้แต้มติดลบ
นอกจากนั้นพื้นที่ที่เริ่มเกมมีมาให้แต่ละคนจะไม่พอสำหรับการสร้างสิ่งก่อสร้าง เราจำเป็นจะต้องซื้อที่ดินผืนใหม่ ซึ่งราคาก็จะแพงขึ้นไปเรื่อยๆ ที่ดินก็จะมีให้เลือกอีกว่าจะเอาที่แบบไหน เอาแบบมีป่ามามั้ย ถ้าเอาป่ามา ก็จะมีไม้ให้ตัด แต่ต้องเสีย action ในการตัดไม้ สิ่งเหล่านี้ทำให้กระบวนการคิดมันแตกต่างกับ Le Havre อยู่พอสมควร
สำหรับแฟนๆของ Agricola ก็จะพบกับความคุ้นเคยบางอย่างเช่น Artwork และ Resource ที่ใช้สร้างของ ซึ่งก็คือ ไม้ อิฐ หิน และ Straw (แทน Reed) Resource นอกจากนี้มักไม่ได้ใช้เพื่อสร้างสิ่งก่อสร้างแต่ใช้ในการ convert เอาแต้ม
ที่สำคัญเกมนี้ไม่ต้อง Feed คนของเราแล้ว ไชโย !!!!! ความกดดันจะลดน้อยลงไปอีก ทำให้ผู้เล่นสามารถเล่นได้แบบเพลินๆ แล้วไปรู้ตัวอีกทีว่าแพ้ตอนหลัง
ส่วนตัวคิดว่า theme ของ Le Havre แข็งแรงกว่าเนื่องจากเป็นยุคที่เราอยู่ เราเข้าใจได้เช่น เก็บปลา เอาปลาไปปิ้ง แต่ใน Ora & Labora ชื่อสิ่งก่อสร้างเราจะไม่ค่อยคุ้นกันเท่าไหร่ ทำให้เราไม่ค่อยเข้าใจว่าทำไมสิ่งก่อนสร้างเหล่านี้ ทำ Function อย่างที่มันทำอยู่เช่น Sciptorium, Refectory ซึ่งผมคิดว่าคงมีไม่กี่คนที่รู้คำแปล อย่างไรก็ตาม มันไม่ได้ทำให้ความสนุกลดลงไปเท่าไหร่ แค่ Theme มันไม่ค่อยคุ้นเฉยๆ
Summary
Pros
- Artwork สวยงามสำหรับคนชอบ Agricola
- ไม่ต้องเติมของแบบ Manual
- เกมที่มีทางเลือกเยอะมากๆ ส่วนตัวคิดว่าลึกและเยอะกว่า Le Havre มาก
- เล่นแล้วไม่ต้องเครียดหาข้าวอีกต่อไป
- No Random จากการ Set Up นั่นหมายความว่าเป็นเกมวางแผนโดยแท้จริง
- การเล่นเข้าใจง่าย
- เล่นคนเดียวได้
- มีการเล่น 2 แบบคือแบบ Ireland และแบบ France ทั้งสองแบบต่างกันที่สิ่งก่อนสร้างและจำนวน Resource แต่วิธีการเล่นเหมือนกัน
- รู้สึกว่าเล่นเร็ว แต่จริงๆเล่นนาน เหมือนเวลาผ่านไปเร็ว Down Time น้อยสำหรับวงผู้เล่นปกติ
- Player Aid ทำได้ดีในแง่เนื้อหา
- เกมสามารถเล่นซ้ำได้เรื่อยๆ แม้ว่าจะไม่มีการ Random ตอน Set Up เนื่องจากทางเลือกเยอะมากๆ
Cons
- ใช้ที่เล่นค่อนข้างเยอะ
- Component น่าจะทำได้ดีกว่านี้
- การ์ดเล็กมองสิ่งก่อสร้างของคนอื่นยาก
- ไม่มีอะไรแปลกใหม่เท่าไหร่
- ไม่มีบอร์ดกลาง ทำให้ผู้เล่นดูยากว่าตอนนี้ใครทำอะไรไปเท่าไหร่แล้วแบบง่ายๆ
ปิดท้าย
Ora & Labora คือ 1 ใน 3 สุดยอดของ Uwe เกมสำหรับผม เป็นผู้สืบทอดที่คู่ควรของ Agricola และ Le Havre เป็นเกมที่เวลาเล่นแล้วรู้ได้ทันทีว่าใครเป็นคนคิดเกมเนื่องจากมี signature ของคุณ Uwe ชัดเจนเหลือเกิน ทั้งความรู้สึกท่วมท้นของทางเลือก ความพอดีในการตัดจบเกมตอนผู้เล่นกำลัง Peak กับ Engine ของตัวเอง และ การที่ผู้เล่นต้องประเมินตลอดเวลาว่า Resource อะไรที่ตอนนี้มีค่ามากที่สุดสำหรับตัวเอง
ตัวเกมอาจจะไม่มีอะไรแปลกใหม่เท่าไหร่ แต่ได้ทำการพัฒนาและปรับปรุง เกม resource management ไปขึ้นอีกระดับหนึ่ง ทำได้ลงตัวมากๆ ใครมาสาย Euro จริงๆ คิดว่าน่าจะชอบกัน